|
forumsportowe.us forumsportowe.us |
 |
Diety - TĹuszcze
keram - Pon Wrz 05, 2016 4:31 pm Temat postu: TĹuszcze TĹuszcze - skĹadnik pokarmowy, sÄ
obok wÄglowodanĂłw i biaĹek trzeciÄ
podstawowÄ
grupÄ
skĹadnikĂłw pokarmowych speĹniajÄ
cÄ
w organizmie gĹĂłwnie funkcjÄ energetycznÄ
. WchodzÄ
w skĹad tkanek organizmu i zapewniajÄ
przechowywanie substancji regulujÄ
cych rozpuszczalnych w tĹuszczach jak np. witaminy A, E, D i K. TĹuszcze stanowiÄ
dla organizmu skoncentrowane ĹşrĂłdĹo energii dostarczajÄ
c w jednym gramie 9 kilokalorii oraz mogÄ
byÄ, w przeciwieĹstwie do wÄglowodanĂłw, magazynowane w organizmie.
W tĹuszczach spoĹźywczych oraz lipidach ustrojowych mogÄ
wystÄpowaÄ kwasy tĹuszczowe nasycone (saturated fatty acids â SAFA), kwasy tĹuszczowe jednonienasycone (monounsaturated fatty acids â MUFA) oraz kwasy tĹuszczowe wielonienasycone (polyunsaturated fatty acids â PUFA).
TĹuszcze nasycone, zawierajÄ
ce kwasy nasycone majÄ
konsystencjÄ staĹÄ
, sÄ
bardziej odporne na utlenienie i znajdujÄ
siÄ w tĹuszczach zwierzÄcych jak smalec, masĹo i w mniejszych iloĹciach w innych tĹuszczach i olejach. TĹuszcz jest twardszy i ma wyĹźszÄ
temperaturÄ topnienia im wiÄcej zawiera kwasĂłw nasyconych. WiÄksza iloĹÄ tĹuszczĂłw nasyconych i transizomerĂłw powoduje wiÄkszÄ
twardoĹÄ produktu. SpoĹźywanie tĹuszczĂłw nasyconych i tĹuszczĂłw zawierajÄ
cych kwasy âtransâ jest niekorzystne dla zdrowia gdyĹź zaburzajÄ
one gospodarkÄ lipidowÄ
, powodujÄ
zmiany miaĹźdĹźycowe a w procesie ich spalania powstaje bardzo duĹźa iloĹÄ wolnych rodnikĂłw.
Do najwaĹźniejszych kwasĂłw nienasyconych naleĹźÄ
, kwas linolowy â n-6, wystÄpujÄ
cy gĹĂłwnie w olejach roĹlinnych i kwas linolenowy â n-3 wystÄpujÄ
cy gĹĂłwnie w oleju lnianym oraz w mniejszych iloĹciach w oleju rzepakowym i sojowym. DĹugoĹaĹcuchowe wielonienasycone kwasy tĹuszczowe - EPA, jak kwas eikozapentaenowy â n-3, wchodzÄ
w skĹad tĹuszczĂłw znajdujÄ
cych siÄ w tĹustych rybach morskich i wykazujÄ
szczegĂłlnie wysokÄ
aktywnoĹÄ biologicznÄ
. SÄ
one bez modyfikacji wbudowywane w bĹony komĂłrkowe i przeciwdziaĹajÄ
procesom zakrzepowym krwi i rozwojowi miaĹźdĹźycy. Bardzo wysokie wĹaĹciwoĹci odĹźywcze ma oliwa z oliwek, ktĂłra posiada niewiele NNKT ale zawiera duĹźo jednonienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych (77%), dziaĹajÄ
cych ochronnie na ukĹad sercowoânaczyniowy.
Kwasy tĹuszczowe nienasycone przewaĹźnie sÄ
pĹynne i tym teĹź charakteryzujÄ
siÄ tĹuszcze (przewaĹźnie roĹlinne), w ktĂłrych one wystÄpujÄ
w duĹźych iloĹciach. Tak wiÄc oleje i oliwy swojÄ
pĹynnÄ
konsystencjÄ zawdziÄczajÄ
duĹźej zawartoĹci nienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych. WyjÄ
tkiem wĹrĂłd tĹuszczĂłw roĹlinnych sÄ
jedynie oleje: kokosowy i palmowy, ktĂłre zawierajÄ
duĹźo kwasĂłw nasyconych i dziÄki temu w temperaturze pokojowej majÄ
konsystencjÄ staĹÄ
(podobnÄ
do smalcu). Natomiast wĹrĂłd tĹuszczĂłw zwierzÄcych wyjÄ
tki stanowiÄ
: tran i oleje ryb, ktĂłre sÄ
pĹynne, podobnie jak oleje roĹlinne (w tĹuszczach tych jest duĹźo nienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych).
SpoĹrĂłd kwasĂłw nienasyconych najwiÄkszÄ
rolÄ w Ĺźywieniu odgrywajÄ
kwasy dĹugoĹaĹcuchowe, wielonienasycone, oznaczone skrĂłtem PUFA (polyunsaturated fatty acids). NaleĹźÄ
do nich niezbÄdne nienasycone kwasy tĹuszczowe (NNKT), kwas linolowy i kwas Îą-linolenowy.
Termin NNKT pochodzi stÄ
d, Ĺźe ustrĂłj czĹowieka nie moĹźe syntetyzowaÄ wiÄ
zaĹ podwĂłjnych w poĹoĹźeniu n-6 i n-3, a tym samym kwasu linolowego i Îą-linolenowego. Kwasy te sÄ
syntetyzowane wyĹÄ
cznie przez roĹliny i muszÄ
byÄ dostarczane czĹowiekowi w poĹźywieniu. UstrĂłj czĹowieka ma jednak zdolnoĹÄ przebudowy obu tych kwasĂłw, wydĹuĹźania ich ĹaĹcucha wÄglowego i wprowadzania do niego wiÄ
zaĹ podwĂłjnych. Tak wiÄc niezbÄdne nienasycone kwasy tĹuszczowe naleĹźÄ
do dwĂłch rodzin: n-6 i n-3 (nazywane teĹź omega 6 i omega 3).
Trawienie tĹuszczĂłw w ustroju czĹowieka
Trawienie tĹuszczĂłw polega na stopniowym rozkĹadzie triglicerydĂłw do glicerolu i kwasĂłw tĹuszczowych. Rozpoczyna siÄ ono w ĹźoĹÄ
dku pod wpĹywem lipazy Ĺlinowej i ĹźoĹÄ
dkowej. Jednak zbyt kwaĹne Ĺrodowisko ogranicza dziaĹanie tych enzymĂłw i tylko niewielka czÄĹÄ tĹuszczu ulega tu rozkĹadowi (np. tĹuszcz mleka). WĹaĹciwe trawienie tĹuszczĂłw odbywa siÄ w dwunastnicy i w poczÄ
tkowym odcinku jelita cienkiego. Tu wydzielana jest şóĹÄ wytworzona przez wÄ
trobÄ i magazynowana w pÄcherzyku şóĹciowym. Pokarm zawierajÄ
cy tĹuszcz prowadzi do obkurczania pÄcherzyka şóĹciowego i wydzielania şóĹci, ktĂłra sĹuĹźy do emulgacji tĹuszczĂłw pokarmowych (ich rozdrobnieniu na maĹe kuliste czÄ
steczki zawieszone w wodzie, dziÄki czemu zwiÄksza siÄ powierzchnia dziaĹania enzymĂłw trawiennych). Poza tym şóĹÄ uaktywnia enzymy trzustkowe (lipazÄ) i uĹatwia przesuwanie siÄ treĹci pokarmowej do dalszych odcinkĂłw jelita. Lipaza trzustkowa hydrolizuje wiÄ
zania estrowe w triglicerydach i powstajÄ
2-monoglicerydy oraz wolne kwasy tĹuszczowe. W jelicie cienkim dziaĹa lipaza jelitowa i fosfataza alkaliczna, ktĂłre rozkĹadajÄ
tĹuszcze do glicerolu i kwasĂłw tĹuszczowych. Kwasy tĹuszczowe o krĂłtkich i Ĺrednio dĹugich ĹaĹcuchach (do 12 wÄgli) oraz glicerol wchĹaniajÄ
siÄ z jelita do krwi i ĹźyĹÄ
wrotnÄ
przedostajÄ
siÄ do wÄ
troby. Natomiast kwasy tĹuszczowe o dĹugim ĹaĹcuchu wÄglowym, cholesterol, monoglicerydy oraz glicerol zamieniane sÄ
w Ĺcianie jelita w triglicerydy; tworzÄ
siÄ chylomikrony i lipoproteiny (poĹÄ
czenia z biaĹkami). ZwiÄ
zki te uwalniane sÄ
do ukĹadu limfatycznego, skÄ
d przechodzÄ
do krwiobiegu i dalej tÄtnicami do tkanek. Lipoproteiny (jako transportery) dostarczajÄ
triglicerydy, cholesterol i fosfolipidy do wÄ
troby, zapasowej tkanki tĹuszczowej oraz pozostaĹych tkanek. Uwalnianie kwasĂłw tĹuszczowych z triglicerydĂłw zawartych w lipoproteinach odbywa siÄ z udziaĹem lipazy lipoproteinowej. Uwolnione kwasy tĹuszczowe po przejĹciu przez bĹonÄ komĂłrki mogÄ
zostaÄ wykorzystane jako materiaĹ energetyczny lub do syntezy nowych triglicerydĂłw, ktĂłre gromadzÄ
siÄ w cytoplazmie w postaci kropelek tĹuszczu albo zostajÄ
uĹźyte do budowy membran.
Wielonienasycone kwasy tĹuszczowe z rodziny n-6 (omega-6), ktĂłrych ĹşrĂłdĹem pokarmowym sÄ
oleje: sĹonecznikowy, sojowy, krokoszowy, kukurydziany, z pestek winogron, z zarodkĂłw pszenicy oraz z wiesioĹka, zmniejszajÄ
stÄĹźenie cholesterolu caĹkowitego i frakcji LDL lipoprotein. Kwasy tĹuszczowe z rodziny n-3 (omega-3) zmniejszajÄ
stÄĹźenie triglicerydĂłw, hamujÄ
powstawanie zakrzepĂłw w naczyniach wieĹcowych i mĂłzgowych (dziaĹajÄ
przeciwzapalnie, przeciwagregacyjnie), obniĹźajÄ
ciĹnienie krwi oraz zapobiegajÄ
zaburzeniom rytmu serca (dziaĹajÄ
rozkurczowo i przeciwarytmicznie). ĹšrĂłdĹa kwasu alfa-linolenowego to: olej sojowy i rzepakowy, olej z zarodkĂłw pszenicy, olej lniany oraz siemiÄ lniane i orzechy wĹoskie. Jego pochodne â kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA) â wystÄpujÄ
przede wszystkim w tĹuszczu ryb (makrela, ĹosoĹ, tuĹczyk, sardynka, pikling, ĹledĹş oraz tran z wÄ
troby dorsza) i ssakĂłw morskich.
Funkcje niezbÄdnych nienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych (NNKT):
budujÄ
bĹony komĂłrkowe,
uczestniczÄ
w transporcie lipidĂłw, w tym cholesterolu,
hamujÄ
agregacjÄ pĹytek krwi, tym samym przeciwdziaĹajÄ
tworzeniu zakrzepĂłw,
regulujÄ
poziom cholesterolu we krwi (przeciwdziaĹajÄ
wystÄ
pieniu miaĹźdĹźycy),
hamujÄ
nadmiernÄ
kurczliwoĹÄ naczyĹ krwionoĹnych, regulujÄ
ciĹnienie tÄtnicze krwi,
utrzymujÄ
prawidĹowy stan skĂłry,
regulujÄ
gospodarkÄ wodnÄ
organizmu,
obniĹźajÄ
aktywnoĹÄ enzymĂłw biorÄ
cych udziaĹ w degradacji kolagenu,
zmniejszajÄ
stany zapalne skĂłry oraz przyspieszajÄ
gojenie siÄ ran,
zapobiegajÄ
wystÄpowaniu chorĂłb nowotworowych, szczegĂłlnie raka sutka, prostaty oraz raka okrÄĹźniczo-odbytniczego
hamujÄ
skurcze ĹźoĹÄ
dka i wydzielanie kwaĹnego soku ĹźoĹÄ
dkowego
obok wÄglowodanĂłw stanowiÄ
gĹĂłwne ĹşrĂłdĹo energii dla narzÄ
dĂłw i tkanek (spalenie 1 g tĹuszczu dostarcza 9 kcal)
umoĹźliwiajÄ
gromadzenie energii, stanowiÄ
c zapasowy materiaĹ energetyczny organizmu (stanowi go tkanka tĹuszczowa podskĂłrna oraz tkanka tĹuszczowa zlokalizowana w jamie brzusznej, tzw. trzewna tkanka tĹuszczowa)
wchodzÄ
w skĹad pĹynĂłw ustrojowych, gĹĂłwnie w poĹÄ
czeniu z biaĹkami
dostarczajÄ
niezbÄdnych nienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych, z ktĂłrych powstajÄ
hormony tkankowe (prostaglandyny, prostacykliny, tromboksany) o róşnym dziaĹaniu w ustroju czĹowieka; szczegĂłlnÄ
rolÄ speĹniajÄ
w regulowaniu czynnoĹci ukĹadu sercowo-naczyniowego
sÄ
prekursorami syntezy hormonĂłw steroidowych (cholesterolu) kory nadnerczy i hormonĂłw pĹciowych
stanowiÄ
ĹşrĂłdĹo witamin rozpuszczalnych w tĹuszczach (A, D, E, K) i umoĹźliwiajÄ
ich wchĹanianie
jako tĹuszcz podskĂłrny chroniÄ
przed nadmiernÄ
utratÄ
ciepĹa
jako tĹuszcz okoĹonarzÄ
dowy stabilizujÄ
nerki i inne narzÄ
dy w jamie brzusznej.
Objawy niedoboru niezbÄdnych nienasyconych kwasĂłw tĹuszczowych (NNKT):
zahamowanie wzrostu i spadek przyrostu masy,
zmiany skĂłrne â sucha, ĹuszczÄ
ca siÄ skĂłra,
stany zapalne skĂłry, pogorszenie gojenia siÄ ran,
wypadanie wĹosĂłw,
zwiÄkszona wraĹźliwoĹÄ na alergeny,
spadek odpornoĹci organizmu â zakaĹźenia bakteryjne, wirusowe (przeziÄbienie, grypa),
spadek napiÄcia miÄĹnia sercowego (mniejsza siĹa skurczu, sĹabe krÄ
Ĺźenie krwi, obrzÄki),
kruche naczynia krwionoĹne.
Jak speĹniÄ zalecenia Ĺźywieniowe
WiÄkszoĹÄ europejskich zaleceĹ Ĺźywieniowych mĂłwi o ograniczaniu spoĹźycia tĹuszczĂłw do 30 - 35% caĹkowitej energii poĹźywienia. Z tĹuszczĂłw nasyconych powinno pochodziÄ nie wiÄcej niĹź 10% caĹkowitej energii. Oznacza to, Ĺźe pozostaĹe 20 - 25% energii powinno byÄ dostarczane w postaci tĹuszczĂłw jedno- i wielonienasyconych. WaĹźne jest rĂłwnieĹź podjÄcie wysiĹku w celu zwiÄkszenia spoĹźycia tĹuszczĂłw nienasyconych typu omega-3 oraz ograniczeniu do minimum spoĹźycia kwasĂłw tĹuszczowych typu trans.
Dzienny poziom zalecanego spoĹźycia tĹuszczu w róşnym wieku:
Kobiety:
10-12 lat â 62 do 74 g
6-18 lat â 72 do 95 g
26-61 lat â 57 do 97 g
MÄĹźczyĹşni:
10-12 lat â 65 do 81 g
16-18 lat â 82 do 117 g
26-61 lat â 73 do 120 g
Tak wiÄc obecnoĹÄ tĹuszczĂłw w poĹźywieniu jest niezbÄdna, zwĹaszcza w przypadku wysokiej aktywnoĹci fizycznej. Natomiast staje siÄ szkodliwa, jeĹli prowadzÄ
c tzw. siedzÄ
cy tryb Ĺźycia, lubimy spoĹźywaÄ produkty zawierajÄ
ce duĹźe iloĹci tĹuszczĂłw. Dochodzi wĂłwczas do zachwiania rĂłwnowagi energetycznej naszego organizmu i nadmiar niewykorzystanej do pracy energii bÄdzie zamieniany w przemianach metabolicznych w tĹuszcz i magazynowany w tkance tĹuszczowej jako materiaĹ zapasowy (ĹşrĂłdĹo energii na czas gĹodu). Wydaje siÄ wiÄc, Ĺźe tĹuszcz z poĹźywienia jako ĹşrĂłdĹo energii jest potrzebny tylko wtedy, kiedy tÄ energiÄ potrafimy wykorzystaÄ w naszym codziennym Ĺźyciu. TĹuszcze peĹniÄ
rĂłwnieĹź w ustroju funkcje strukturalne i budulcowe. Odpowiednia warstwa tkanki tĹuszczowej wokóŠnarzÄ
dĂłw wewnÄtrznych w jamie brzusznej (np. nerek, ĹźoĹÄ
dka) tworzy rodzaj rusztowania utrzymujÄ
cego je w odpowiednim poĹoĹźeniu. CzĹowiek potrzebuje takĹźe pewnych iloĹci cholesterolu pokarmowego (zalecana podaĹź 200â300 mg/d). Cholesterol jest skĹadnikiem strukturalnym wszystkich bĹon komĂłrkowych i ĹrĂłdkomĂłrkowych. W tkance nerwowej wchodzi w skĹad otoczki mielinowej, jest rĂłwnieĹź istotnym skĹadnikiem lipoprotein osocza. Tak wiÄc za zdrowe tĹuszcze moĹźna uznaÄ wszystkie, ktĂłre sÄ
spoĹźywane w ramach dziennego zapotrzebowania.
Tekst nie jest mojego autorstwa, jest to zlepek paru tekstĂłw.
666 - Pon Wrz 05, 2016 4:33 pm
100sog
Alchemy - Śro Wrz 07, 2016 1:00 am
Juz za sam akapit o niekorzystnych wlasciwosciach nasyconych dla zdrowia PALA. Najwieksze klamstwo w chuj. Jeszcze kurwa podtrzymac teorie o tym, ze niby cholesterol ma negatywny wplyw na zdrowie to juz w ogoel voodoo jak chuj, a nawet chrzescijanstwo
|
|